A. Themakeuze: binnen welk thema past jouw experiment?

Menig onderzoek toont aan dat er in toenemende mate een behoefte bestaat aan meer (directe) betrokkenheid bij beleid en politiek. Binnen dit thema zouden we graag zien dat meer experimenten zich aansluiten waarin digitale toepassingen de invloed (en informatiepositie) van burgers vergroten. Hierin staan we open voor allerlei experimenten:

• We staan open voor experimenten die streven naar daadwerkelijke overdracht van zeggenschap!
• We zijn erg benieuwd naar experimenten die zich richten op het gebruik van bijvoorbeeld: liquid feedback, open data of blockchain;
• We zijn niet op zoek naar platforms enkel voor discussie en informatie die niet ingericht zijn om op enigerlei wijze de lokale democratie te beïnvloeden.

Het bestaan van vrije media, bij voorkeur onafhankelijk en kritisch, is een fundament voor de democratie. Niet alleen nationaal, maar ook lokaal speelt de media een belangrijke rol in het versterken van de ‘checks and balances’ in de democratie. Als democratische waakhond van de lokale politiek. De kwaliteit van lokale en regionale kranten loopt ver achter op die van de nationale kranten, en er is doorgaans weinig aandacht voor politieke verslaglegging. Dankzij de decentralisaties hebben gemeenten meer besluitvormingsbevoegdheden, en daarmee een uitbreiding van taken en verantwoordelijkheden. Het is daarom nog meer van belang dat de lokale politiek kritisch onder de loep wordt gehouden en zich publiek moet verantwoorden en dat de lokale gemeenschap van onafhankelijke informatie wordt voorzien. Gelukkig zien we via internet ook nieuwe vormen van ‘burgerjournalistiek’ opkomen. We zoeken naar experimenten:

• van burgers, gemeenten of andere partijen
• om de lokale democratische checks en balances te versterken
• door op innovatieve wijze invulling te geven aan burgerjournalistiek (of andere vormen van lokale/regionale media)

Zijn er binnen uw gemeente burgers die zich (on)gevraagd bezighouden met het controleren en/of evalueren van het lokaal openbaar bestuur? Of houd je je als bewoner bezig met het (on)gevraagd controleren en/of evalueren van het lokaal openbaar bestuur?’ Meld je dan aan voor de Democratic Challenge! Goede checks en balances zijn een essentieel onderdeel van de lokale democratie. Binnen dit thema kijken we naar het specifieke vraagstuk van burgerparticipatie aan de achterkant van het beleidsproces. We gaan op zoek naar:

• Verschillende vormen van burgerbetrokkenheid bij de controle en evaluatie van beleid binnen het lokaal openbaar bestuur. Dat kunnen concrete experimenten van gemeenten zijn, maar wij zijn ook benieuwd naar hoe bewoners en bedrijven zelf een rol aannemen in de evaluatie van beleid. Denk bijvoorbeeld aan een burgerrekenkamer, een second opinion voor WMO beslissingen door bewoners, of aan open raadsinformatie, allemaal experimenten die in de eerste jaargang van DC hebben aangemeld.

Hoe democratisch is jouw regio? Steeds meer besluitvorming vindt plaats op regionaal niveau. Naar schatting meer dan een kwart van de gemeentebegrotingen wordt reeds regionaal besteed, terwijl de democratische besluitvorming, inspraak en controle zich beperken tot het lokale niveau. Wij zoeken aansprekende experimenten die zich richten op nieuwe vormen van democratische participatie in en legitimatie van die regionale samenwerking. Experimenten gericht op democratiseren van regionale processen van beleid en besluitvorming: denk aan verlevendiging van de maatschappelijke dialoog rondom de regionale agenda, versterking van (open) informatievoorziening van het regiobestuur en vormen van directe participatie aan regionale besluitvorming. We zoeken naar regiodemocratie-experimenten die:

• Op een vernieuwende manier invulling geven aan democratische legitimiteit van de regio
• Op regionaal niveau (levendige) democratische arrangementen ontwikkelen
• De vernieuwing niet zozeer zoeken in nieuwe structuren, maar vooral ook in democratische processen en dialoog met belanghebbenden

Wij zijn op zoek naar projecten waar op het gebied van de fysieke leefomgeving (Omgevingswet) wordt geëxperimenteerd met het organiseren van actieve betrokkenheid, interactie en zeggenschap voor bewoners en bedrijven op een vernieuwende, democratische manier. Dat kunnen experimenten zijn van gemeenten, maar ook van bewoners, bedrijven, maatschappelijke initiatieven en andere betrokken partijen. Denk daarbij aan experimenten waarbij:

• Meedenken op omgevingsvisies of -plannen op een echt vernieuwende manier wordt vormgegeven;
• (Een deel van) de regie en/ of besluitvorming over plannen voor de fysieke leefomgeving bij bewoners komt te liggen;
• De gemeente de interactie tussen bewoners en andere actoren bij het 'loslaten' en overdragen van zeggenschap faciliteert – bijvoorbeeld door (democratische) 'spelregels' op te stellen, te borgen dat ook de belangen van minder actieve en assertieve bewoners zijn betrokken, of het faciliteren van een goed gesprek;
• Andere betrokken partijen – bewoners, bedrijven, maatschappelijke initiatieven - dit proces van interactie en het invulling geven aan gedeelde zeggenschap en besluitvorming op nieuwe, democratische manier vormgeven.

Hoe organiseren bewoners hun eigen democratie op dorps- of wijkniveau? Als je als wijk of dorp een project opzet, hoe neem je dan goede democratische besluiten? Hoe betrek je iedereen en wat doe je bijvoorbeeld als er grote meningsverschillen zijn? Deze vraagstukken worden door schaalvergroting steeds belangrijker. Hoe organiseren we democratische processen in een gemeente met meer dan 25 wijken en dorpskernen? En wat betekent dat voor de traditionele dorps- of wijkraden? We zoeken naar experimenten die:

• Bij voorkeur vanuit dorpsbewoners of wijkbewoners komen (maar vanuit gemeenten mag ook);
• Op een vernieuwende manier invulling geven aan dorps- of wijkdemocratie;
• Op een vernieuwende manier invulling geven aan de dorps- en wijkraden: bijvoorbeeld waar dorpen of wijken vergaande zeggenschap hebben en daar democratisch mee omgaan.

De meeste raadsleden willen de rol en betrokkenheid van de gemeenschap bij het lokaal bestuur vergroten – beter aansluiten bij de kracht en kennis van de samenleving - maar hebben daarvoor in de praktijk (te) weinig tijd. We zoeken naar experimenten die de gemeenteraad democratisch vernieuwen op (een van) de volgende onderwerpen:

• Het delen van zeggenschap met de gemeenschap;
• Het democratiseren van politieke partijen op lokaal niveau;
• Een nieuwe werkwijze van de gemeenteraad (denk aan vergadervormen en besluitvormingsprocessen).

B. Toelichting experiment

C. Algemene gegevens